Cumhuriyet dönemi, Türkiye’nin tarihindeki en önemli dönüşüm süreçlerinden birini temsil ediyor. Bu dönemde uygulanan iktisat politikaları, yalnızca ekonomik alanda değil, sosyal ve kültürel alanlarda da derin etkiler yarattı. Cumhuriyetin ilanıyla birlikte, Osmanlı İmparatorluğu’nun gerileme sürecinin ardından, ekonomik bağımsızlık mücadelesi başlatıldı. Bu bağlamda, yerli sanayinin desteklenmesi, tarımda modernleşme ve devletçilik gibi temel ilkeler öne çıktı.
Cumhuriyetin ilk yıllarında, sanayileşme hamleleri, ekonomik kalkınmanın temel taşlarını oluşturdu. Özellikle 1923-1938 yılları arasında uygulanan devletçilik politikaları, Türkiye’nin ekonomik yapısında köklü değişiklikler meydana getirdi. Bu dönemde, devletin ekonomideki rolü arttı ve birçok sanayi tesisi kuruldu. Bu durum, iş gücü piyasasında da önemli değişiklikler yarattı. İnsanlar köylerinden şehirlere göç ederek, yeni sanayi alanlarında çalışmaya başladılar. Bu göç, toplumsal yapının dönüşümünde büyük bir etki yarattı. İnsanlar, geleneksel yaşam biçimlerinden uzaklaşarak, modern çalışma hayatının dinamiklerine adapte olmaya başladılar.
Köyden kente göç, sadece ekonomik değil, sosyal açıdan da derin bir dönüşüm sağladı. Şehirleşme, insanların yaşam tarzlarını değiştirdi. Geleneksel aile yapıları, bireyselleşme ve modernleşme ile yer değiştirirken, kadınların toplum içindeki rolleri de yeniden şekillendi. Kadınların iş gücüne katılımı, Cumhuriyetle birlikte artış gösterdi. Bu durum, toplumsal cinsiyet eşitliği konusunda önemli bir adım olarak değerlendirilebilir. Kadınlar, hem ekonomik alanda hem de sosyal hayatta daha fazla görünür hale geldiler.
Cumhuriyet dönemi iktisat politikalarının bir diğer önemli boyutu, eğitim alanındaki gelişmelerdir. Ekonomik kalkınma için nitelikli iş gücüne ihtiyaç olduğu bilinciyle, eğitim sistemine yapılan yatırımlar arttı. Okuma yazma seferberlikleri, teknik okulların açılması ve üniversite eğitiminin teşvik edilmesi gibi adımlar, toplumun bilgi birikimini artırarak ekonomik büyümeyi destekledi. Eğitimdeki bu dönüşüm, bireylerin ekonomik hayata daha etkin bir şekilde katılmalarını sağladı. Böylece, toplumda ekonomik farkındalığın artması, girişimcilik ruhunun gelişmesi gibi durumlar ortaya çıktı.
Ancak Cumhuriyet dönemi iktisat politikalarının toplumsal dönüşümü, sadece olumlu yanlarıyla sınırlı kalmadı. Devletçi politikaların aşırıya kaçması ve özel sektöre yeterince alan tanımaması, zamanla ekonomik sıkıntılara yol açtı. 1930’lu yıllarda yaşanan dünya ekonomik krizi, Türkiye’yi de etkiledi ve bu dönemde uygulanan iktisat politikalarının sorgulanmasına neden oldu. Ekonomik bağımsızlık hedefi, bazı durumlarda sosyal adaletsizliklere yol açtı. Özellikle kırsal kesimde yaşayan insanların ekonomik zorlukları, şehirleşmenin getirdiği sosyal sorunlarla birleşince, toplumsal huzursuzluklar meydana geldi.
Sonuç olarak, Cumhuriyet dönemi iktisat politikaları, Türkiye’nin modernleşme sürecinde önemli bir rol oynamıştır. Bu politikalar, ekonomik kalkınmanın yanı sıra toplumsal yapının dönüşümünü de etkilemiştir. Ancak, bu dönüşüm süreci, her zaman beklenen olumlu sonuçları doğurmadı. Zamanla, ekonomik sistemin dinamikleri değişti; bu durum, toplumun sosyal yapısını da etkiledi. Bugün, Cumhuriyet döneminin mirası olan bu dönüşümleri değerlendirmek, hem tarihsel bir anlayış geliştirmek hem de geleceğe yönelik stratejiler oluşturmak açısından büyük önem taşıyor. İktisat politikalarının toplum üzerindeki etkisini anlamak, geçmişten dersler alarak daha sürdürülebilir bir ekonomik yapı oluşturmak için gereklidir.
